Balıkesirce

Balıkesir'den gelmiş bir insan evladı olarak başlarda Balıkesir aksanımdan çektim diyebilirim. İnsanlar garipsemesin diye kendimi kastım konuşurken. Zira bizim yazlıktaki İstanbullu arkadaşlar hep senin aksanın bir değişik deyip dururlardı. (Eziğim!) Amma ve lakin sonradan araya komiklikler şakalar olsun diye iki üç kelime sokuşturmaya başladım. Balıkesir'e gittiğimde ise evin kapısından girer girmez "ben geldim bakam, haydin gidiyom gari" demeye başlıyorum. İstemsiz kan çekimi. Velhasıl bugün internette rasgele bir Balıkesir sözlüğüne denk gelmiş bulunmaktayım. Bu sitede yer alan tabirler aynı bizim teyzeler gibi konuşuyor. Sizin tek tek bakmanız zor olur diye düşünerek şimdi hepsini iletiyorum. Eminim Balıkesir'li herkes kopacak okurken. Beni bazen anlamayan Balıkesir dışından arkadaşlarıma da selam ederim ve bu sayede beni anlamalarını dilerim. Eheheh.


Alentrik: Elektrik. "Alentriklede bi kitdi. Bide gelmedi."
Alfat: Ahlat. Yabanarmudu. "Yarın alfat toplama kitçen."
Ani: Şaşırma ünlemi.
Aykırı: Zıt. "Dayağa aykırı aykırı gitme! Soguna garışmam bak."
Bacilik: Baca. "Bacilik çekmedinden soba tütüyo."
Badırcan: Patlıcan. "Bu gart gart badırcanları anagcebinemi topladıg."
Bakam: (Favorim!) Bakalım. "Yap bakam da görem."
Biz: Bez, tülbent. "Yarın aşam biz dizme gelin."
Bobuç: Ayakkabı, pabuç. "Dost başa, düşman bobuca bakamış."
Buycuk: Bir kerecik. "Buycukda sölemeden yapsagya sende."
Bön: Bu gün. "Bizim goyun hasta bön hiç yim yimedi."
Caba: Para ödemeden, karşılıksız, beleş, bedava. "Bu da sana caba, haydi git." "Bön cabadan bi gönek gazandık."
Cıran: Cereyan, elektrik. "Dirig yanına sokulman, cıran çarpa!"
Çımıt: Sıcak. "Bön hava çok çımıt, Çıt çıkmıyo."
Davranmak: Hazırlanmak. "Ben hayvanlara sulaken siz davrana goyun."
Di ha: İşte orada. "Bizim goyunnarı gödün mü? - Bak.. - Di ha urdala…"
Dimen: Değirmen. "Saçlagı dimende mi ağarttın."
Dıngıldamak: Olduğu yere devrilmek. "Merdivenden aşa dıggılodu." Bunu bir dönem anlatamamıştım kimseye.
Diğelmek: Ayakta durmak. "Sabahtan beri diğelmekten bacaklam koptu." (Anneanneme selamlar olsun!)
Dombi: Manda. "Ni bakım duryog dombi mala gibi."
Donuz: Domuz. "Bön gece donuz bekleme gitçen."
Dön: Düğün. "Bu dönde de toplip gelme buri."
Efecik: Abi, ağabey.
Elleşme: Dokunma. "Bure elleşmeyin."
Emme: Ama. "Biz de gelcedik emme Arabi gaçırdık."
Ezen: Ezan.
Gapçıklamak: Kabuğunu çıkarmak.
Gaste: Gazete. "Bönkü gastele gelmemiş."
Gave: Kahve. "Acele tarafından okgalı iki gave."
Gine: (İkinci favorim.) Tekrar, yani. "Salcanan gidin, gine gelin."
Gıra: Kırağı. "Bön gece gar gibi gira yamış."
Gızan: Çocuk. "Şinciki gızanla hiç söz dignemiyo…"
Goz: Ceviz. "Gozlagızı gapçıkladığız mı?"
Hataşlamak: Ateşlemek.
Hincik: Şimdi. "Bizim dani gödügüz mü. Hincik burdadın emme."
Hurun: Fırın. "Hurunu hataşladıg mı?" (Anneanneme tekrar selamlar :) )
Irat: Rahat. "Bu olanın başını balamadan, bize ırat yok."
Iscak: Sıcak. "Bönkü ıscak ni di be."
İl: El, yabancı. "Gurban kesmesek, il alem bizi ayıpla."
İleşme: Oyalanma. "Mugarın başında ileşme barda doldur eve gel."
Kanavız: Kavanoz.
Kara gazoz: Kola.
Kernebit: Karnabahar. "Kernebit tomu ekdig mi?"
Künge: Çöp. "Küngeleri yigi süpürdüm, tavukla çabıcık eşelemiş."
Lamba şişesi: Ampül.
Löbet: Nöbet. "Löbete gitti."
Maşinga: Köylerde kullanılan bir soba çeşiti. "Maşingaya odun getirivi." (Ulan ne güzel olur o maşıngada da yemek ha! Burada da köy maceralarından dolayı kuzenlere selam çakarım.)
Meres: Miras.
Natar: Anahtar. "Kapınıg natarını dişuri goyodidim yirinde yok."
Nıgıda: Ne kadar? "Ezene nıgıda va." "Beni nıgıda sevyon? bu guducuk." "Gandırdım Aha bugıda."
Olak: Oğlak. "Olak yime turpolu mu, gozderi mi giryoguz?"
Otobis: Otobüs.
Öleşmek: Üleşmek, paylaşmak. "Meresleri öleştiğiz mi?"
Peşkir: Havlu. "Bu peşkiri kim kullandı leş gibi yapmış."
Pincem: Bineceğim. "Otobis gelirse pincem."
Pıçak: Bıçak. "Bu pıçak eşig götünden gurt bile çıkamaz."
Pişi: Bir şey. "Bak sene pişi sölicen sakın kimsi söleme."
Pontul: Pantolon. "Bizimkine de pontul dayanmıyo, hemen pontulun götünü delmiş."
Püsküt: Bisküvi. "Ganım açıkdı da bi iki püsküt atodum azıma."
Sancak: Salıncak. "Bu çocuk sanca yatmadan imkanı yok uyumaz."
Sarı gazoz: Fanta.
Siddirmek: Koşturmak. "Tükgana siddire siddire gidig, siddire siddire gelig."
Söven: Büyük kazık. "Senig sırtıg gaşınyo harelde. Şu söveni alırsam elime…"
Şişirgen: Balon. "Şişirgeni çok şişirme patladırsın."
Tarna: Tarhana. "Tarna aşı tali gıda, bulgur aşı öli gıda."
Teyya: Orada. (Daha pratik bence ehehe.)
Tize: Teyze. "Tizem evde yokmuş. Bakla çapalama kitmiş."
Ünnemek: Çağırmak.
Velense: Dokuma, tente. "Di şu velensi çocug üstüne atosagya, doga sona."
Vesait: Vasıta. "Hiç vesait denk gelmedi çatal daldan beri yörüdüm."
Vi: Ver. "Ne yiyon? Bene de visegya."
Yad: Yabancı. "Ge bakam yad yad durma öle."
Yalım: Galiba. "Bön gece gıra yacak yalım."
Yavuz: İyi, güzel. "Bizim baça bu sene pek yavuz."
Yilek: Yelek. "Hına bak dön del bayram del takım yilek gimiş."
Yimek: Aş, yemek. "Yimekleri hiç yimemişle zere zebil olmuş."
Yort: Yoğurt. "Kimse yordum işi dimez"
Yüklük: Büyük dolap. "Şu yüklüg perdesini katadıg bakam."
Zitin: Zeytin. "Zitin yapra yeşil, altında gave pişir."


Şimdi böyle yazınca kurgu gibi geldi dimi? Yok lan valla bizim orada böyle konuşan nice insan var. Tamam belki örnekler çok uçtaki cümleler ama inanın senelerdir gitmediğim babamın köyünde teyzeler böyle konuşurdu. Biz de dalga geçerdik sürekli konuşmalarıyla. Kimisi ağzımızda yer etti. Bir çoğunu annem, ananem kullanıyor zaten. Eminim dıştan görenler örnek cümleleri anlamadı bile. Balıkesirlilerin dili olsa yeri. Bir filolog olarak bu konunun üstüne eğileyim bari. Oldu lan, sanki işim gücüm yok. 


Hadi bakam, hincik gidiyom ben.